Attenzione: i dati modificati non sono ancora stati salvati. Per confermare inserimenti o cancellazioni di voci è necessario confermare con il tasto SALVA/INSERISCI in fondo alla pagina
IRIS
The Pierre Auger Observatory is a detector for ultra-high energy cosmic rays. It consists of a surface array to measure secondary particles at ground level and a fluorescence detector to measure the development of air showers in the atmosphere above the array. The "hybrid" detection mode combines the information from the two subsystems. We describe the determination of the hybrid exposure for events observed by the fluorescence telescopes in coincidence with at least one water-Cherenkov detector of the surface array. A detailed knowledge of the time dependence of the detection operations is crucial for an accurate evaluation of the exposure. We discuss the relevance of monitoring data collected during operations, such as the status of the fluorescence detector, background light and atmospheric conditions, that are used in both simulation and reconstruction.
The exposure of the hybrid detector of the Pierre Auger Observatory / Abreu, P.; Aglietta, M.; Ahn, E. J.; Allard, D.; Allekotte, I.; Allen, J.; Alvarez Castillo, J.; Alvarez-Muniz, J.; Ambrosio, M.; Aminaei, A.; Anchordoqui, L.; Andringa, S.; Anticic, T.; Anzalone, A.; Aramo, C.; Arganda, E.; Arisaka, K.; Arqueros, F.; Asorey, H.; Assis, P.; Aublin, J.; Ave, M.; Avenier, M.; Avila, G.; Baecker, T.; Badagnani, D.; Balzer, M.; Barber, K. B.; Barbosa, A. F.; Bardenet, R.; Barroso, S. L. C.; Baughman, B.; Beatty, J. J.; Becker, B. R.; Becker, K. H.; Belletoile, A.; Bellido, J. A.; Benzvi, S.; Berat, C.; Bergmann, T.; Bertou, X.; Biermann, P. L.; Billoir, P.; Blanco, F.; Blanco, M.; Bleve, C.; Bluemer, H.; Bohacova, M.; Boncioli, D.; Bonifazi, C.; Bonino, R.; Borodai, N.; Brack, J.; Brogueira, P.; Brown, W. C.; Bruijn, R.; Buchholz, P.; Bueno, A.; Burton, R. E.; Busca, N. G.; Caballero-Mora, K. S.; Caramete, L.; Caruso, R.; Castellina, A.; Catalano, O.; Cataldi, G.; Cazon, L.; Cester, R.; Chauvin, J.; Chiavassa, A.; Chinellato, J. A.; Chou, A.; Chudoba, J.; Clay, R. W.; Colombo, E.; Coluccia, M. R.; Conceicao, R.; Contreras, F.; Cook, H.; Cooper, M. J.; Coppens, J.; Cordier, A.; Cotti, U.; Coutu, S.; Covault, C. E.; Creusot, A.; Criss, A.; Cronin, J.; Curutiu, A.; Dagoret-Campagne, S.; Dallier, R.; Dasso, S.; Daumiller, K.; Dawson, B. R.; de Almeida, R. M.; De Domenico, M.; De Donato, C.; de Jong, S. J.; De La Vega, G.; de Mello Junior, W. J. M.; de Mello Neto, J. R. T.; De Mitri, I.; de Souza, V.; de Vries, K. D.; Decerprit, G.; del Peral, L.; Deligny, O.; Della Selva, A.; Dembinski, H.; Denkiewicz, A.; Di Giulio, C.; Diaz, J. C.; Diaz Castro, M. L.; Diep, P. N.; Dobrigkeit, C.; D'Olivo, J. C.; Dong, P. N.; Dorofeev, A.; dos Anjos, J. C.; Dova, M. T.; D'Urso, D.; Dutan, I.; Ebr, J.; Engel, R.; Erdmann, M.; Escobar, C. O.; Etchegoyen, A.; Luis, P. Facal San; Falcke, H.; Farrar, G.; Fauth, A. C.; Fazzini, N.; Ferguson, A. P.; Ferrero, A.; Fick, B.; Filevich, A.; Filipcic, A.; Fleck, I.; Fliescher, S.; Fracchiolla, C. E.; Fraenkel, E. D.; Froehlich, U.; Fuchs, B.; Fulgione, W.; Gamarra, R. F.; Gambetta, S.; Garcia, B.; Garcia Gamez, D.; Garcia-Pinto, D.; Garrido, X.; Gascon, A.; Gelmini, G.; Gemmeke, H.; de Faire, Ulf; Ghia, P. L.; Giaccari, U.; Giller, M.; Glass, H.; Gold, M. S.; Golup, G.; Gomez Albarracin, F.; Gomez Berisso, M.; Goncalves, P.; Gonzalez, D.; Gonzalez, J. G.; Gookin, B.; Gora, D.; Gorgi, A.; Gouffon, P.; Gozzini, S. R.; Grashorn, E.; Grebe, S.; Grigat, M.; Grillo, A. F.; Guardincerri, Y.; Guarino, F.; Guedes, G. P.; Hague, J. D.; Hansen, P.; Harari, D.; Harmsma, S.; Harton, J. L.; Haungs, A.; Hebbeker, T.; Heck, D.; Herve, A. E.; Hojvat, C.; Holmes, V. C.; Homola, P.; Horandel, J. R.; Horneffer, A.; Hrabovsky, M.; Huege, T.; Insolia, A.; Ionita, F.; Italiano, A.; Jiraskova, S.; Kadija, K.; Kaducak, M.; Kampert, K. H.; Karhan, P.; Karova, T.; Kasper, P.; Kegl, B.; Keilhauer, B.; Keivani, A.; Kelley, J. L.; Kemp, E.; Kieckhafer, R. M.; Klages, H. O.; Kleifges, M.; Kleinfeller, J.; Knapp, J.; Koang, D. -H.; Kotera, K.; Krohm, N.; Kroemer, O.; Kruppke-Hansen, D.; Kuehn, F.; Kuempel, D.; Kulbartz, J. K.; Kunka, N.; La Rosa, G.; Lachaud, C.; Lautridou, P.; Leao, M. S. A. B.; Lebrun, D.; Lebrun, P.; Leigui de Oliveira, M. A.; Lemiere, A.; Letessier-Selvon, A.; Lhenry-Yvon, I.; Link, K.; Lopez, R.; Lopez Agueera, A.; Louedec, K.; Lozano Bahilo, J.; Lucero, A.; Ludwig, M.; Lyberis, H.; Maccarone, M. C.; Macolino, C.; Maldera, S.; Mandat, D.; Mantsch, P.; Mariazzi, A. G.; Marin, V.; Maris, I. C.; Marquez Falcon, H. R.; Marsella, G.; Martello, D.; Martin, L.; Martinez Bravo, O.; Mathes, H. J.; Matthews, J.; Matthews, J. A. J.; Matthiae, G.; Maurizio, D.; Mazur, P. O.; Mcewen, M.; Medina-Tanco, G.; Melissas, M.; Melo, D.; Menichetti, E.; Menshikov, A.; Meurer, C.; Micanovic, S.; Micheletti, M. I.; Miller, W.; Miramonti, L.; Mollerach, S.; Monasor, M.; Ragaigne, D. Monnier; Montanet, F.; Morales, B.; Morello, C.; Moreno, E.; Moreno, J. C.; Morris, C.; Mostafa, M.; Mueller, S.; Muller, M. A.; Muenchmeyer, M.; Mussa, R.; Navarra, G.; Navarro, J. L.; Navas, S.; Necesal, P.; Nellen, L.; Nhung, P. T.; Nierstenhoefer, N.; Nitz, D.; Nosek, D.; Nozka, L.; Nyklicek, M.; Oehlschlaeger, J.; Olinto, A.; Oliva, P.; Olmos-Gilbaja, V. M.; Ortiz, M.; Pacheco, N.; Pakk Selmi-Dei, D.; Palatka, M.; Pallotta, J.; Palmieri, N.; Parente, G.; Parizot, E.; Parra, A.; Parrisius, J.; Parsons, R. D.; Pastor, S.; Paul, T.; Pavlidou, V.; Payet, K.; Pech, M.; Pekala, J.; Pelayo, R.; Pepe, I. M.; Perrone, L.; Pesce, R.; Petermann, E.; Petrera, S.; Petrinca, P.; Petrolini, A.; Petrov, Y.; Petrovic, J.; Pfendner, C.; Phan, N.; Piegaia, R.; Pierog, T.; Pimenta, M.; Pirronello, V.; Platino, M.; Ponce, V. H.; Pontz, M.; Privitera, P.; Prouza, M.; Quel, E. J.; Rautenberg, J.; Ravel, O.; Ravignani, D.; Revenu, B.; Ridky, J.; Riggi, S.; Risse, M.; Ristori, P.; Rivera, H.; Riviere, C.; Rizi, V.; Robledo, C.; Rodriguez, G.; Rodriguez Martino, J.; Rodriguez Rojo, J.; Rodriguez-Cabo, I.; Rodriguez-Frias, M. D.; Ros, G.; Rosado, J.; Rossler, T.; Roth, M.; Rouille-d'Orfeuil, B.; Roulet, E.; Rovero, A. C.; Salamida, F.; Salazar, H.; Salina, G.; Sanchez, F.; Santander, M.; Santo, C. E.; Santos, E.; Santos, E. M.; Sarazin, F.; Sarkar, S.; Sato, R.; Scharf, N.; Scherini, V.; Schieler, H.; Schiffer, P.; Schmidt, A.; Schmidt, F.; Schmidt, T.; Scholten, O.; Schoorlemmer, H.; Schovancova, J.; Schovanek, P.; Schroeder, F.; Schulte, S.; Schuessler, F.; Schuster, D.; Sciutto, S. J.; Scuderi, M.; Segreto, A.; Semikoz, D.; Settimo, M.; Shadkam, A.; Shellard, R. C.; Sidelnik, I.; Sigl, G.; Smialkowski, A.; Smida, R.; Snow, G. R.; Sommers, P.; Sorokin, J.; Spinka, H.; Squartini, R.; Stapleton, J.; Stasielak, J.; Stephan, M.; Strazzeri, E.; Stutz, A.; Suarez, F.; Suomijaervi, T.; Supanitsky, A. D.; Susa, T.; Sutherland, M. S.; Swain, J.; Szadkowski, Z.; Tamashiro, A.; Tapia, A.; Tarutina, T.; Tascau, O.; Tcaciuc, R.; Tcherniakhovski, D.; Tegolo, D.; Thao, N. T.; Thomas, D.; Tiffenberg, J.; Timmermans, C.; Tiwari, D. K.; Tkaczyk, W.; Todero Peixoto, C. J.; Tome, B.; Tonachini, A.; Travnicek, P.; Tridapalli, D. B.; Tristram, G.; Trovato, E.; Tueros, M.; Ulrich, R.; Unger, M.; Urban, M.; Valdes Galicia, J. F.; Valino, I.; Valore, L.; van den Berg, A. M.; Vargas Cardenas, B.; Vazquez, J. R.; Vazquez, R. A.; Veberic, D.; Venters, T.; Verzi, V.; Videla, M.; Villasenor, L.; Wahlberg, H.; Wahrlich, P.; Wainberg, O.; Warner, D.; Watson, A. A.; Weidenhaupt, K.; Weinidl, A.; Westerhoff, S.; Whelan, B. J.; Wieczorek, G.; Wiencke, L.; Wilczynska, B.; Wilczynski, H.; Will, M.; Williams, C.; Winchen, T.; Winders, L.; Winnick, M. G.; Wommer, M.; Wundheiler, B.; Yamamoto, T.; Younk, P.; Yuan, G.; Yushkov, A.; Zamorano, B.; Zas, E.; Zavrtanik, D.; Zavrtanik, M.; Zaw, I.; Zepeda, A.; Ziolkowski, M.. - In: ASTROPARTICLE PHYSICS. - ISSN 0927-6505. - 34:(2011), pp. 368-381. [10.1016/j.astropartphys.2010.10.001]
The exposure of the hybrid detector of the Pierre Auger Observatory
Abreu, P.;Aglietta, M.;Ahn, E. J.;Allard, D.;Allekotte, I.;Allen, J.;Alvarez Castillo, J.;Alvarez-Muniz, J.;Ambrosio, M.;Aminaei, A.;Anchordoqui, L.;Andringa, S.;Anticic, T.;Anzalone, A.;Aramo, C.;Arganda, E.;Arisaka, K.;Arqueros, F.;Asorey, H.;Assis, P.;Aublin, J.;Ave, M.;Avenier, M.;Avila, G.;Baecker, T.;Badagnani, D.;Balzer, M.;Barber, K. B.;Barbosa, A. F.;Bardenet, R.;Barroso, S. L. C.;Baughman, B.;Beatty, J. J.;Becker, B. R.;Becker, K. H.;Belletoile, A.;Bellido, J. A.;BenZvi, S.;Berat, C.;Bergmann, T.;Bertou, X.;Biermann, P. L.;Billoir, P.;Blanco, F.;Blanco, M.;Bleve, C.;Bluemer, H.;Bohacova, M.;Boncioli, D.;Bonifazi, C.;Bonino, R.;Borodai, N.;Brack, J.;Brogueira, P.;Brown, W. C.;Bruijn, R.;Buchholz, P.;Bueno, A.;Burton, R. E.;Busca, N. G.;Caballero-Mora, K. S.;Caramete, L.;Caruso, R.;Castellina, A.;Catalano, O.;Cataldi, G.;Cazon, L.;Cester, R.;Chauvin, J.;Chiavassa, A.;Chinellato, J. A.;Chou, A.;Chudoba, J.;Clay, R. W.;Colombo, E.;Coluccia, M. R.;Conceicao, R.;Contreras, F.;Cook, H.;Cooper, M. J.;Coppens, J.;Cordier, A.;Cotti, U.;Coutu, S.;Covault, C. E.;Creusot, A.;Criss, A.;Cronin, J.;Curutiu, A.;Dagoret-Campagne, S.;Dallier, R.;Dasso, S.;Daumiller, K.;Dawson, B. R.;de Almeida, R. M.;De Domenico, M.;De Donato, C.;de Jong, S. J.;De La Vega, G.;de Mello Junior, W. J. M.;de Mello Neto, J. R. T.;De Mitri, I.;de Souza, V.;de Vries, K. D.;Decerprit, G.;del Peral, L.;Deligny, O.;Della Selva, A.;Dembinski, H.;Denkiewicz, A.;Di Giulio, C.;Diaz, J. C.;Diaz Castro, M. L.;Diep, P. N.;Dobrigkeit, C.;D'Olivo, J. C.;Dong, P. N.;Dorofeev, A.;dos Anjos, J. C.;Dova, M. T.;D'Urso, D.;Dutan, I.;Ebr, J.;Engel, R.;Erdmann, M.;Escobar, C. O.;Etchegoyen, A.;Luis, P. Facal San;Falcke, H.;Farrar, G.;Fauth, A. C.;Fazzini, N.;Ferguson, A. P.;Ferrero, A.;Fick, B.;Filevich, A.;Filipcic, A.;Fleck, I.;Fliescher, S.;Fracchiolla, C. E.;Fraenkel, E. D.;Froehlich, U.;Fuchs, B.;Fulgione, W.;Gamarra, R. F.;Gambetta, S.;Garcia, B.;Garcia Gamez, D.;Garcia-Pinto, D.;Garrido, X.;Gascon, A.;Gelmini, G.;Gemmeke, H.;de Faire, Ulf;Ghia, P. L.;Giaccari, U.;Giller, M.;Glass, H.;Gold, M. S.;Golup, G.;Gomez Albarracin, F.;Gomez Berisso, M.;Goncalves, P.;Gonzalez, D.;Gonzalez, J. G.;Gookin, B.;Gora, D.;Gorgi, A.;Gouffon, P.;Gozzini, S. R.;Grashorn, E.;Grebe, S.;Grigat, M.;Grillo, A. F.;Guardincerri, Y.;Guarino, F.;Guedes, G. P.;Hague, J. D.;Hansen, P.;Harari, D.;Harmsma, S.;Harton, J. L.;Haungs, A.;Hebbeker, T.;Heck, D.;Herve, A. E.;Hojvat, C.;Holmes, V. C.;Homola, P.;Horandel, J. R.;Horneffer, A.;Hrabovsky, M.;Huege, T.;Insolia, A.;Ionita, F.;Italiano, A.;Jiraskova, S.;Kadija, K.;Kaducak, M.;Kampert, K. H.;Karhan, P.;Karova, T.;Kasper, P.;Kegl, B.;Keilhauer, B.;Keivani, A.;Kelley, J. L.;Kemp, E.;Kieckhafer, R. M.;Klages, H. O.;Kleifges, M.;Kleinfeller, J.;Knapp, J.;Koang, D. -H.;Kotera, K.;Krohm, N.;Kroemer, O.;Kruppke-Hansen, D.;Kuehn, F.;Kuempel, D.;Kulbartz, J. K.;Kunka, N.;La Rosa, G.;Lachaud, C.;Lautridou, P.;Leao, M. S. A. B.;Lebrun, D.;Lebrun, P.;Leigui de Oliveira, M. A.;Lemiere, A.;Letessier-Selvon, A.;Lhenry-Yvon, I.;Link, K.;Lopez, R.;Lopez Agueera, A.;Louedec, K.;Lozano Bahilo, J.;Lucero, A.;Ludwig, M.;Lyberis, H.;Maccarone, M. C.;Macolino, C.;Maldera, S.;Mandat, D.;Mantsch, P.;Mariazzi, A. G.;Marin, V.;Maris, I. C.;Marquez Falcon, H. R.;Marsella, G.;Martello, D.;Martin, L.;Martinez Bravo, O.;Mathes, H. J.;Matthews, J.;Matthews, J. A. J.;Matthiae, G.;Maurizio, D.;Mazur, P. O.;McEwen, M.;Medina-Tanco, G.;Melissas, M.;Melo, D.;Menichetti, E.;Menshikov, A.;Meurer, C.;Micanovic, S.;Micheletti, M. I.;Miller, W.;Miramonti, L.;Mollerach, S.;Monasor, M.;Ragaigne, D. Monnier;Montanet, F.;Morales, B.;Morello, C.;Moreno, E.;Moreno, J. C.;Morris, C.;Mostafa, M.;Mueller, S.;Muller, M. A.;Muenchmeyer, M.;Mussa, R.;Navarra, G.;Navarro, J. L.;Navas, S.;Necesal, P.;Nellen, L.;Nhung, P. T.;Nierstenhoefer, N.;Nitz, D.;Nosek, D.;Nozka, L.;Nyklicek, M.;Oehlschlaeger, J.;Olinto, A.;Oliva, P.;Olmos-Gilbaja, V. M.;Ortiz, M.;Pacheco, N.;Pakk Selmi-Dei, D.;Palatka, M.;Pallotta, J.;Palmieri, N.;Parente, G.;Parizot, E.;Parra, A.;Parrisius, J.;Parsons, R. D.;Pastor, S.;Paul, T.;Pavlidou, V.;Payet, K.;Pech, M.;Pekala, J.;Pelayo, R.;Pepe, I. M.;Perrone, L.;Pesce, R.;Petermann, E.;Petrera, S.;Petrinca, P.;Petrolini, A.;Petrov, Y.;Petrovic, J.;Pfendner, C.;Phan, N.;Piegaia, R.;Pierog, T.;Pimenta, M.;Pirronello, V.;Platino, M.;Ponce, V. H.;Pontz, M.;Privitera, P.;Prouza, M.;Quel, E. J.;Rautenberg, J.;Ravel, O.;Ravignani, D.;Revenu, B.;Ridky, J.;Riggi, S.;Risse, M.;Ristori, P.;Rivera, H.;Riviere, C.;Rizi, V.;Robledo, C.;Rodriguez, G.;Rodriguez Martino, J.;Rodriguez Rojo, J.;Rodriguez-Cabo, I.;Rodriguez-Frias, M. D.;Ros, G.;Rosado, J.;Rossler, T.;Roth, M.;Rouille-d'Orfeuil, B.;Roulet, E.;Rovero, A. C.;Salamida, F.;Salazar, H.;Salina, G.;Sanchez, F.;Santander, M.;Santo, C. E.;Santos, E.;Santos, E. M.;Sarazin, F.;Sarkar, S.;Sato, R.;Scharf, N.;Scherini, V.;Schieler, H.;Schiffer, P.;Schmidt, A.;Schmidt, F.;Schmidt, T.;Scholten, O.;Schoorlemmer, H.;Schovancova, J.;Schovanek, P.;Schroeder, F.;Schulte, S.;Schuessler, F.;Schuster, D.;Sciutto, S. J.;Scuderi, M.;Segreto, A.;Semikoz, D.;Settimo, M.;Shadkam, A.;Shellard, R. C.;Sidelnik, I.;Sigl, G.;Smialkowski, A.;Smida, R.;Snow, G. R.;Sommers, P.;Sorokin, J.;Spinka, H.;Squartini, R.;Stapleton, J.;Stasielak, J.;Stephan, M.;Strazzeri, E.;Stutz, A.;Suarez, F.;Suomijaervi, T.;Supanitsky, A. D.;Susa, T.;Sutherland, M. S.;Swain, J.;Szadkowski, Z.;Tamashiro, A.;Tapia, A.;Tarutina, T.;Tascau, O.;Tcaciuc, R.;Tcherniakhovski, D.;Tegolo, D.;Thao, N. T.;Thomas, D.;Tiffenberg, J.;Timmermans, C.;Tiwari, D. K.;Tkaczyk, W.;Todero Peixoto, C. J.;Tome, B.;Tonachini, A.;Travnicek, P.;Tridapalli, D. B.;Tristram, G.;Trovato, E.;Tueros, M.;Ulrich, R.;Unger, M.;Urban, M.;Valdes Galicia, J. F.;Valino, I.;Valore, L.;van den Berg, A. M.;Vargas Cardenas, B.;Vazquez, J. R.;Vazquez, R. A.;Veberic, D.;Venters, T.;Verzi, V.;Videla, M.;Villasenor, L.;Wahlberg, H.;Wahrlich, P.;Wainberg, O.;Warner, D.;Watson, A. A.;Weidenhaupt, K.;Weinidl, A.;Westerhoff, S.;Whelan, B. J.;Wieczorek, G.;Wiencke, L.;Wilczynska, B.;Wilczynski, H.;Will, M.;Williams, C.;Winchen, T.;Winders, L.;Winnick, M. G.;Wommer, M.;Wundheiler, B.;Yamamoto, T.;Younk, P.;Yuan, G.;Yushkov, A.;Zamorano, B.;Zas, E.;Zavrtanik, D.;Zavrtanik, M.;Zaw, I.;Zepeda, A.;Ziolkowski, M.
2011-01-01
Abstract
The Pierre Auger Observatory is a detector for ultra-high energy cosmic rays. It consists of a surface array to measure secondary particles at ground level and a fluorescence detector to measure the development of air showers in the atmosphere above the array. The "hybrid" detection mode combines the information from the two subsystems. We describe the determination of the hybrid exposure for events observed by the fluorescence telescopes in coincidence with at least one water-Cherenkov detector of the surface array. A detailed knowledge of the time dependence of the detection operations is crucial for an accurate evaluation of the exposure. We discuss the relevance of monitoring data collected during operations, such as the status of the fluorescence detector, background light and atmospheric conditions, that are used in both simulation and reconstruction.
I documenti in IRIS sono protetti da copyright e tutti i diritti sono riservati, salvo diversa indicazione.
Utilizza questo identificativo per citare o creare un link a questo documento: https://hdl.handle.net/11388/211959
Citazioni
ND
86
65
social impact
Conferma cancellazione
Sei sicuro che questo prodotto debba essere cancellato?
simulazione ASN
Il report seguente simula gli indicatori relativi alla propria produzione scientifica in relazione alle soglie ASN 2023-2025 del proprio SC/SSD. Si ricorda che il superamento dei valori soglia (almeno 2 su 3) è requisito necessario ma non sufficiente al conseguimento dell'abilitazione. La simulazione si basa sui dati IRIS e sugli indicatori bibliometrici alla data indicata e non tiene conto di eventuali periodi di congedo obbligatorio, che in sede di domanda ASN danno diritto a incrementi percentuali dei valori. La simulazione può differire dall'esito di un’eventuale domanda ASN sia per errori di catalogazione e/o dati mancanti in IRIS, sia per la variabilità dei dati bibliometrici nel tempo. Si consideri che Anvur calcola i valori degli indicatori all'ultima data utile per la presentazione delle domande.
La presente simulazione è stata realizzata sulla base delle specifiche raccolte sul tavolo ER del Focus Group IRIS coordinato dall’Università di Modena e Reggio Emilia e delle regole riportate nel DM 589/2018 e allegata Tabella A. Cineca, l’Università di Modena e Reggio Emilia e il Focus Group IRIS non si assumono alcuna responsabilità in merito all’uso che il diretto interessato o terzi faranno della simulazione. Si specifica inoltre che la simulazione contiene calcoli effettuati con dati e algoritmi di pubblico dominio e deve quindi essere considerata come un mero ausilio al calcolo svolgibile manualmente o con strumenti equivalenti.